Autisme bestaat wel

Door: Mariëlle Brink

Ik ken gezinnen, waarbij overduidelijk is dat één of meer van de gezinsleden autisme heeft en het gezin er zó normaal over doet, dat feitelijk ontkend wordt dat autisme een rol speelt. “Iedereen is uniek”, zeggen ze dan. Of dat ieder mens nu eenmaal een ‘gebruiksaanwijzing’ heeft en dat ze geen nadruk willen leggen op autisme.

Allemaal heel begrijpelijk, want waarom zou je steeds geconfronteerd willen worden met datgene waarin je afwijkt van de gemiddelde mens? En als we talenten waarderen en creativiteit zien, hoef je toch niet te benadrukken, dat autisme er ook is?

Kop in het zand

Heel waar natuurlijk. Zo is het ook. Ieder mens is uniek en iedereen heeft bepaalde talenten. En toch vind ik het belangrijk, dat we het onderwerp wél bespreekbaar houden. Want talenten en uniciteit gelden voor iedereen. Maar wat níet voor iedereen geldt, is de wijze waarop mensen met autisme informatie verwerken. Die wijze is gewoon anders dan hoe het merendeel van de bevolking het doet. Dus als we doen alsof autisme geen gevolgen heeft in het leven, steken we feitelijk onze kop in het zand.

Als je autisme hebt, wijkt de manier waarop je informatie verwerkt af van hoe het merendeel van de mensheid dat doet. En het is slim om het daarover te hebben met elkaar in plaats van te doen alsof het niet bestaat. Het is namelijk slim om elkaar te begrijpen en daarmee misverstanden op te lossen.

Informatieverwerking is individueel

Informatieverwerking is niet alleen ‘communicatie’ en ‘sociale interactie’. Je kunt heel alleen, puur individueel, bijvoorbeeld niet waarnemen, dat je al een hele tijd vlak langs een muur loopt die de stof van je mouwen beschadigt. De sensorische informatie komt niet binnen. Of je kunt heel alleen, puur individueel, bijvoorbeeld niet waarnemen, dat je slokdarm kapot gaat omdat je gloeiend hete thee in één teug opdrinkt, omdat je zintuigen de feitelijke warmte niet waarnemen. Je kunt ook heel alleen, puur individueel, een boek lezen en alles totaal anders interpreteren dan de vragen die je erover krijgt op je examen. Je kunt ook heel alleen, puur individueel, naar het nieuws kijken en niet begrijpen waarom niemand snapt hoe het écht zit.

Informatieverwerking is een individueel proces, terwijl autisme vaak wordt gekenmerkt als ‘het ontbreken van sociale vaardigheden’ of als ‘niet in staat zijn tot ‘normale’ communicatie’. Als je moeder dan boos wordt, omdat er wéér een jas kapot is of als je in paniek raakt als je de thee niet obsessief meteen mag opdrinken, kan dit leiden tot conflict en gedoe. Je zult maar alle impliciete boodschappen, metaforen en uitdrukkingen in een boek letterlijk hebben genomen en daardoor de plot gemist hebben! Je krijgt een onvoldoende, terwijl jij gewoon informatie aan het opnemen was. Op jouw manier. Je zult maar praten over het nieuws en steeds ervaren dat anderen er hele andere dingen hebben uitgehaald dan jij. Ook dat leidt tot discussie en gedoe. Soms leidend tot eenzaamheid en totale afzondering. Misschien geeneens omdat je het niet leuk vindt om met mensen om te gaan, maar omdat je steeds niet begrepen wordt! Je gaat je vanzelf afzonderen als niemand je begrijpt.

Ontkennen? Nee, omarmen

Het is dus belangrijk om autisme te erkennen. Én het is belangrijk om autisme te omarmen. Want ja, er zit een schat aan talenten en creativiteit, waarnemingsvermogen, analyses, emoties en dosis ‘bijzonder zijn’ in iedereen! In mensen met autisme en in mensen zonder autisme. Maar laten we op zijn minst proberen om elkaar beter te begrijpen door het te bespreken.

4 gedachten over “Autisme bestaat wel”

  1. Ik ontken ook dat ik Autisme heb, ook de kinderen hebben geen Autisme.
    Ze hebben wel meer kenmerken van Autisme dan veel andere mensen en daardoor vallen ze binnen een spectrum waarbij er niet genoeg kenmerken zijn om over Autisme te spreken.
    Dit heet het Autisme spectrum stoornis met de aanduiding niet anders omschreven.
    Omdat mensen dit verschil niet kennen worden vaak “oude” aanduidingen gebruikt.
    Ik was nog net in het overgangsjaar waar er nog PDD-NOS mocht worden gezegd, dat zou nu worden ASS met de toevoeging “not otherwise specified”.

    Het is vaak erg moeilijk om het anderen duidelijk te maken dat ik me niet schaam voor mijn talenten die eigenlijk onzichtbaar zijn voor de meesten. Eigenlijk wordt “autist” regelmatig als scheldwoord gebruikt, of om bepaalde karakter trekken aan te geven en te vaak in negatieve zin.
    Er zijn geen gevaren en iemand hoeft er niet van te schrikken of bang te worden want het is niet besmettelijk en als je met mij omgaat kan je ook nog steeds met “normale” mensen blijven omgaan.

    Het lukt mij vaak wel om het bespreekbaar te maken maar via internetkanalen trekt dit weinig lezers, alleen wanneer je een extra talent bezit die zichtbaar is en zeer uitzonderlijk dan is er wel interesse. Met mijn extra talenten kan ik weinig en mijn analytisch vermogen zit in de weg in maatschappelijke dingen, een video geheugen kan erg handig zijn tenzij iets niet beweegt. Overgevoelige zintuigen en waarnemingen kun je niet laten zien, voelen, horen of ervaren.

    Als een soort prioriteits equalizer kun je per situatie bijv. de knop rationeel soms omlaag moeten zetten terwlijl de empathische reactie omhoog moet. Dit is zeer moeilijk in geschreven woord uit te leggen helaas. Ik verval vaak in “eindeloze” voorbeeld situaties hierdoor.

    Gelukkig of misschien hopelijk worden in de zeer nabije toekomst de schat aan talenten benut en begrepen, en niet door ons te zien als gehandicapten misbruikt, mijn geestelijke afwijking afgewogen tegen andere is amper afwijkend te noemen.

  2. Wat een mooie reactie, dank daarvoor! En precies wat ik bedoelde met dit blog. Ik denk inderdaad dat autisme te vaak wordt geassocieerd met een handicap en dat mensen met autisme (en hun talenten) worden misbruikt, vooral op de arbeidsmarkt en in beeldvorming in films e.d. Juist daarom denk ik, dat het kan helpen om soms wel te benoemen dat je ‘iets’ hebt in het autistisch spectrum. Precies zoals je aangeeft. Niet om onderscheid te maken tussen wat ‘afwijkt’ en wat niet (iedereen heeft wel een afwijking ergens in), maar om vooroordelen, stereotypen e.d. juist weg te nemen. Als mensen met autisme het ontkennen of niet bespreekbaar maken, wordt het alleen maar lastiger voor anderen om te begrijpen waar je soms tegenaan loopt en wat het is. Zeker als het niet zichtbaar is aan de buitenkant. Maar als je bedoelt, dat het uitdelen van etiketten niet helpt, dan vind ik dat zeker ook!

    1. Een stempel (etiket) maakt het zeker lastiger met ASS uit te leggen.
      Andere stempels worden vaak gegeven voor hetzelfde “karakter” (Borderline, Psychose, Asperger, ADD, ODD, ADHD, PDD, Selectief Mutisme, etc.)
      Wanneer er in de familie (nog) geen duidelijk autisme is wordt vaak aangenomen dat iets door externe factoren is veroorzaakt. Zo werkt het in de geneeskunde nu eenmaal.
      Als je zonder stempel succesvol bent lijkt het bijna een taboe om iemand kenmerken van autisme toe te wijzen, terwijl iemand met een duidelijk bijzonder talent bewondering krijgt.
      De vooroordelen waar we mee te maken krijgen die zeer ernstig zijn en als eerste moeten worden opgelost zijn volgens mij:
      – Ik ben niet gek /dom!
      Een beetje vreemd of soms raar, soms moeilijk te begrijpen en kom misschien doordat je iets overslaat wat belangrijk is voor een “normaal” brein niet te bevatten is.
      Mijn analytisch “talent” is voor mij mijn ergste sinds ik mijn stempel kreeg is dat niet meer positief te noemen voor mezelf en deze afwijking is onzichtbaar en wordt vaak als hinderlijk ervaren.
      Ik blijk daardoor mensen in te kunnen schatten, of iemand zich anders voordoet, of iemand liegt of overdrijft, of als iemand iets verbergt en als iemand achterbaks is. Stel je eens voor dat je in deze wereld steeds ziet wanneer iemand niet oprecht is, zich aanstelt of zieker is dan hij/zij zelf denkt.
      Analytisch denker is zeker handig als het om dingen gaat die je kan meten en controleren, niet als je aannames doet die daarna minstens 99,8% blijken te kloppen.
      Vooroordelen die over het algemeen wel vaak kloppen lijken opeens geen vooroordelen meer maar waarneembare feiten en daarvoor zou begrip een hle grote stap in de goede richting zijn.

  3. Hoi ‘weetjewel’, wat jij hier (ook) beschrijft, is een sterke intuïtie. Als je vrijwel direct weet hoe iets zit (of hoe iemand in elkaar steekt) en je blijkt achteraf gelijk te hebben zonder meten en controleren, dan noem ik dat een sterk ontwikkelde intuïtie. Of anders gezegd: iedereen heeft intuïtie, maar niet iedereen luistert ernaar, spreekt uit wat hij/zij ‘waarneemt’ (bewust of onbewust) en handelt ernaar. Ondanks al die coaches die je dichter bij je intuïtie willen brengen, is dit een talent, wat niet aan te leren is met coaching denk ik. Wel met levenservaring en een dosis trauma’s: daarmee bouw je volgens mij aan je echte ‘wie’. Het zou weleens kunnen, dat mensen met autisme hun levenservaringen intenser beleven dan anderen en daardoor sneller of eerder op ‘dit level’ zijn. En dat is inderdaad niet altijd handig als de rest van je omgeving ‘daar nog niet is’. Of doe ik nu aan vooroordelen? ;-))

Laat een reactie achter aan Mariëlle - mede initiatiefnemer Autspoken Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *