Structuur, een dooddoener

Door: Mariëlle Brink

Altijd wordt verondersteld, dat mensen met autisme structuur nodig hebben. Een duidelijke taak of opdracht, regelmaat, een rustige werkomgeving, heldere instructies en doelen zouden kernwoorden zijn in het werkende leven van iemand met autisme.

Vermoedelijk herkennen veel meer mensen zich in deze woorden. Ik heb in mijn werk zoveel verschillende collega’s gehad. De één gedijt in structuur, wil zekerheid, doelen, taken en instructies. De ander wil een richting en gaat zelf aan de slag, op een gestructureerde of chaotische manier, net wat de persoon past. Weer anderen nemen de leiding, zetten zelf een visie en doelen neer en beginnen eraan. Gestructureerd of niet, net wat de persoon past.

De ‘ware autist’

Die ‘rustige werkomgeving’ roept bij mij beelden op van mensen die nooit afgeleid willen worden en slechts lekker werken in een prikkelarme omgeving. Als een ‘ware autist met een geniaal brein’. Ook hier klopt iets niet. Want ook dit geldt voor heel veel mensen. Ik ben regelmatig tegen dichte deuren met ‘niet storen’ aangelopen van mensen die geen autisme hebben, maar gewoon geconcentreerd wilden werken.

Geroddel en afrekencultuur

Misschien is er wel iets anders, dat ervoor zorgt, dat mensen met autisme gemiddeld vaker vragen om een rustige plek en duidelijkheid dan anderen zonder dit label. Het zou kunnen, dat de behoefte aan rust en duidelijkheid niet veroorzaakt wordt door overprikkeling of ‘door de bomen het bos niet meer zien’, maar omdat mensen zónder autisme geen idee hebben waarmee ze bezig zijn! Hoeveel werknemers in Nederland klagen wel niet over de onduidelijke doelen, de ontbrekende visie of missie, de slechte leiding en de collega’s die hun verantwoordelijkheid niet nemen? Zij spreken dit slechts uit, als degene die het betreft er niet bij is. Zelden hoor je iemand tegen zijn manager zeggen: “Hé, je maakt er een potje van. Gisteren moesten we ons richten op klanten met veel omzetpotentie en vandaag moeten we ineens kleine klantjes sprokkelen.” Zelden hoor je iemand tegen een collega zeggen: “Zeur eens niet zo over verantwoordelijkheden. Ga het gewoon eens dóen!”

In het geroddel en de vele overleggen, weten we altijd goed te vertellen wat er allemaal niet deugt en wie de kantjes ervan af loopt. Maar niemand maakt er echt een punt van. Werken zou immers ook gewoon gezellig of sociaal zijn. Een dagelijkse bezigheid die je van de straat houdt. En je krijgt je salaris, dus je past wel op met wat je zegt. Stel je voor dat je ergens op wordt afgerekend.

Duidelijkheid in de duidelijkheid

Dat achterbakse geroddel is nu precies één van die dingen, die mensen met autisme van nature minder in zich hebben. De kans is groot, dat zij wél zeggen dat ze nu een visie willen en een duidelijke verantwoordelijkheid. Omdat zij oprecht zich willen inzetten en echt niet alleen maar komen voor de collega’s. Ik durf te beweren dat de arbeidsethos van mensen met autisme hoger ligt dan van mensen zonder dit etiket. En daarom vragen zij naar duidelijkheid. En om van dat geleuter van anderen af te zijn, is een rustige werkplek ook wel fijn. Een plek waar je ongestoord lekker geconcentreerd kunt doen wat je moet doen.

Iets anders dat ook speelt bij mensen met autisme en een hogere begaafdheid, zijn de scherpe analyses, doorzien wat het grote plaatje is en aversie tegen gezag. Als je zelf alles overziet, neem je niet zomaar iets aan van iemand die dat niet doorziet (je manager bijvoorbeeld). Maar omdat we nu eenmaal in een systeem zitten, waarin hiërarchie nog steeds de boventoon voert, willen mensen met autisme dan wel graag horen wát ze nu precies moeten doen. Zij scheppen nieuwe duidelijkheid in iets wat al duidelijk is voor henzelf, maar door niemand begrepen wordt.

Allemaal mensen

Hieruit durf ik ook voorzichtig te concluderen, dat de behoefte aan duidelijkheid en structuur afneemt als er wel een duidelijke visie is, een pakket doelen, een sterk inspirerend leider, verantwoordelijkheden die passen bij je talenten en de ruimte om naar eigen inzicht aan de slag te gaan zonder meteen een slechte beoordeling te krijgen als je eens een fout maakt.

De afrekencultuur heeft gezorgd voor matte bedrijfsculturen, waarin niemand meer weet waar hij aan toe is. Neem je die afrekencultuur weg, dan komt de duidelijkheid vanzelf. Duidelijkheid die iedereen past. En dan maakt het dus geen donder uit of je autisme hebt of niet. Allemaal mensen.

4 gedachten over “Structuur, een dooddoener”

  1. Wat een verfrissende kijk op de verschillende soorten mensen in een samenleving. Als er een meerderheid van mensen met autisme zou zijn dan werden mensen die roddelen en achterbaks zijn gediagnosticeerd. Wellicht zouden we dan een groep van ‘gehandicapten’ krijgen die het label ‘manipulatief egoïstisch stoornis’ kan krijgen. Wat dacht je daarvan?

  2. Mooi en helder verwoord! De keren dat ik hier tegenaan ben gelopen en die zijn geëindigd in ruzie en/of ontslag….

    Terugkijkend is mijn waarneming dat NT-ers ook gevoelig(er) zijn voor hiërarchische status en aanvallen daarop. Op de autistische manier (analytisch, direct, scherp,…) jouw inzicht brengen vanuit de overzichtspositie impliceert onvermijdelijk (leiders)arrogantie uitstralen. Je wijst de ander impliciet op fouten. Dat vind niemand fijn. En als je woorden dat niet direct overbrengen, dan doen lichaamstaal en intonatie dat beslist wel!
    De kans is ook groot dat wat jij presenteert, hoe juist wellicht ook, nog veel te ver afstaat van het denkkader van de ander(en). Die moeten daarvoor veel denkstappen zetten. Op het moment dat je ‘het idee’ aan het uitleggen bent, ben je minder bezig met inschatten waar de ander staat en veronderstel je te veel bekend (ík wist dat immers allemaal, dus da’s common knowledge, dus weten mijn collega’s & leidinggevende dit al).
    En voor iemand met het (m.i.) verkeerde concept van leiderschap pas jij dan niet in het team, je bent niet loyaal, te kritisch, te negatief of je kan niet communiceren of iets anders waarmee het voortmodderen wordt weggerationaliseerd.

    Ik wil die leiderschapspositie niet per sé. Ik wil alleen maar de macht om de omstandigheden optimaal en helder te organiseren, voor mijzelf en voor iedereen. Helaas zit die macht in te veel organisaties vastgeplakt aan de positie van de leider/directie. En om in die positie succesvol te zijn/worden moet je sterk zijn op het sociale vlak, iets waar menig autist regelmatig struikelt.

    Ook ik werd niet geremd door sociale barrières die anderen wel zagen en was analytisch, direct en scherp. We bespraken toch immers de inhoud? Maar dat komt dus wel met een prijs als het ongevraagde advies matig of niet wordt geapprecieerd. En het is maar de vraag of je dat ooit zult horen, want om het je rechtstreeks te zeggen, tja, dat is nu ook weer zo wat…

  3. Hoi Arjan, ik zou zeggen: vasthouden die kwaliteiten. Ik schreef een nieuw blog over ongeveer hetzelfde als het op leiderschap aankomt: http://autspoken.nl/apple-facebook-google-en-autisme/ Waarin ik eigenlijk pleit voor meer autisme in het leiderschap. Waarmee ik bedoel: alles overzien, scherpe analyses, directheid. Ook roep ik werkgevers op om hun personeel eens anders te bezien: die kritische medewerker, die dominante of irritante collega, heeft die niet gewoon gelijk als het gaat om de weg naar verandering of naar het realiseren van de visie? Ben benieuwd of je jezelf ook herkent in dat blog.

  4. Als ervaringsdeskundige, uit persoonlijke ervaring kan ik zeggen, ik houd inderdaad van structuur, mijn eigen structuur, die voor mij duidelijk is en overzichtelijk. het opdringen van de structuur van een ander is voor mij vaak niet duidelijk en valt ook niet binnen mijn structuur en dan sla je de plank dus helemaal mis.
    Ik zoek zelf een structuur in mijn omgeving, en alles wat er bij komt kijken , daar in heb ik mijn eigen structuur , dan zijn dingen duidelijk en ben ik relaxed, als er van buiten af structuur opgelegd word werkt het averechts.

Laat een reactie achter aan Mariëlle - mede initiatiefnemer Autspoken Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *