Door: Bart Vanderwaal
Heb je weleens van die dingen waarvan je denkt, “dit doet toch iedereen”, en dat je er dan achter komt dat eigenlijk helemaal niet iedereen dat doet en het eigenlijk best uniek is? Zo zat ik gisteravond Pauw te kijken. Daar zat een autistische meneer en hij bevestigde iets wat ik eigenlijk al wel vaker gehoord heb. Iets waar ik een hele studie van gemaakt heb, iets waar ik misschien wel een lichtelijke preoccupatie mee heb.
Maar ook iets wat mij zo ontzettend veel vrijheid heeft gegeven. Iets wat voor mij de sleutel geweest is om mee te kunnen doen, iets waar ik grenzen in mijn hoofd mee heb doorbroken…
Zelfreflectie en zelfstudie
Ik vond het fascinerend om te horen dat deze meneer een ogenschijnlijke simpele vraag van Pauw niet wist te beantwoorden, namelijk: “Waar heb je nou precies last van”? Zijn antwoord kwam erop neer dat hij voor zijn gevoel normaal is, en dat andere mensen er vooral last van hebben. Als je dat een keer leest dan denk je: ‘ja daar zit wat in’. Maar als ik dat lees dan denk ik juist: ‘als andere mensen allemaal zeggen dat ze last van je hebben, dan wil je toch weten wat je anders doet?’ En dan wil je toch onderzoeken hoe je dan eventueel anders kunt gaan doen?
Lezen, lezen, lezen
Ik liep al jaren met mijn ziel onder de arm tot ik besloot mijn eerste boek te openen dat over autisme ging. Het boek heette “The curious incident of the dog in the nighttime”. Voor veel mensen zal het een interessante kijk geweest zijn in het hoofd van een autist. Voor mij was het een interessante kijk in mijn eigen hoofd! Ineens dacht ik; ‘hey dat doe ik ook! En, wacht eens… Ik dacht dat dat normaal was!!!’
Een kleine tien boeken later, zowel fictie als non-fictie, begreep ik aardig goed mijn eigen denken. Maar ook begreep ik goed het denken van anderen. Ik begreep hoe veel van mijn angsten zich in mijn hoofd afspeelden.
Stemmetje in mijn hoofd en het zijn mond laten houden
Veel mensen hebben een stemmetje in hun hoofd. Dat stemmetje dat om 6 uur ‘s morgens je nog even wil laten snoozen. Bij mij is dat stemmetje alleen constant aanwezig, hij houd zijn bek niet en brengt me constant aan het twijfelen; Staat het gasfornuis wel uit? Heb ik de deur op slot gedaan? Heb ik mijn pinpas bij me en dat dan zeven keer checken, want stel dat ik het de eerdere zes keer niet goed gezien heb…
Maar ook angsten, angsten voor sociale interacties etc. Al die dingen zitten in mijn hoofd en al die dingen zijn te doorbreken. Op het moment dat ik mezelf begreep en andere mensen begreep, hoefde ik niet meer bang te zijn. Durfde ik ineens gewoon “shut up” te zeggen tegen dat stemmetje als het weer vroeg of het gasfornuis uit stond. En kon ik bangheid wegnemen die optrad als ik een simpel telefoontje moest opnemen.
Ik werd rustiger, ik werd een ander mens. Letterlijk, veel mensen ervaarde hoe rustig ik ineens werd. De chaos in mijn hoofd is er nog wel, maar ik kan besluiten of ik iets met die informatie doe. Meestal is die informatie-chaos niet zulke interessante informatie en filter ik de dingen waar ik wel wat mee kan. Zo doen ‘normies’ dat trouwens ook! Maar bij ons gaat dat niet zo lekker.
Lezen dus!
Om een lang verhaal nog langer te maken. Leer over jezelf! Accepteer je beperking en probeer er bruggen mee te bouwen naar de “andere wereld”. De wereld waar de niet-autisten wonen, waar ze nietszeggende praatjes over het weer maken. Dat hoeft niet te betekenen dat je jezelf moet veranderen maar een klein beetje meer snappen van andere mensen en hun reacties op jou, kan zo ontzettend helpen. En andersom, een klein beetje meer jezelf begrijpen en jouw reacties kan misschien zorgen dat bepaalde situaties ineens een stuk prettiger verlopen.
Ik heb autisme nooit gezien als beperking maar als een uitdaging, misschien is dat het. Hoe komt het toch dat we zo weinig over onszelf weten?
Hoi Bart,
Goed stuk. Autisme is een uitdaging, zo voel ik dat ook. Je schrijft dat je veel boeken hebt gelezen. De boeken die ik heb gelezen, zijn niet per se goed of behulpzaam.
Aan welke boeken heb jij het meeste gehad?
Groet,
Michel
Mooi verhaal en ontzettend herkenbaar.
Ga zo door! En als ik een aanvulling mag geven. Als het om leren gaat: Lezen is stap 1. Doen is stap 2. Ik vermoed dat je dat ook zeker doet, alleen de nadruk ligt op lezen in je verhaal. Lezers kunnen mogelijk het stukje ‘doen’ niet uit je verhaal halen en alleen lezen is wellicht niet voor iedereen voldoende. Dus ik zou graag mensen willen aanmoedigen om naast het lezen, ook situaties op te zoeken waar je anderen kan observeren zodat je daarvan kan leren. In combinatie met lezen, zou er denk ik alleen maar meer van geleerd kunnen worden.