Depressie bij autisme

Door: Mandy Verleijsdonk

Alsof je aan de zijkant van het leven staat.

Er niet meer aan meedoet.

Invoegen kost liters discipline, maar

het raam moet open dus sta je op.

Je zoekt buiten naar wat er binnen niet is

en lacht soms zelfs even.

Dan slaap je weer bij en dan sta je weer

op, want dat moet en je doet.

Het is vastzitten tussen het verleden

dat je beneden houdt en een toekomst

die intense angst en stress geeft

maar geen hoop.

Bijna de hele dag voel ik me somber en soms ook ineens angstig. Ik heb een maand lang dagelijks gehuild (ook buitenshuis), maar dat wordt gelukkig minder nu ik ruim een week aan de escitalopram (antidepressiva) zit. Ik voel me nog steeds lichamelijk loodzwaar. Anderen zien soms een lege blik of een vlakke gezichtsuitdrukking. Ze merken prikkelbaarheid, sarcasme en negativiteit. Mijn neiging tot sociaal wenselijk zijn krijgt minder ruimte omdat ik me er niet toe kan zetten. Positiviteit roept een allergische reactie op omdat het ver van mijn gevoel af staat.

Uitgeput sleep ik mezelf door de dag. De dingen waar ik normaal al geen zin in heb, zoals het huishouden, hebben een nog hogere drempel. Dingen die ik normaal leuk vind, doe ik met moeite of sla ik over. Ik blijf sporten voor mijn structuur en om me gezond te voelen. Het haalt me even uit mijn hoofd. Het gaat iets moeizamer door chronische hyperventilatie (te veel zuurstof in je lijf), maar ik kan het gelukkig wel. Bijkomend voordeel is dat ik normaal kan blijven eten en daarin mijn afleiding en structuur kan behouden.

Negatieve overtuigingen

Ik slaap weer voor twaalf uur en word ook niet ieder uur meer wakker nu ik mirtazapine slik. Voor ‘zo nodig’ maar ik slik het iedere dag. Als ik ben bijgeslapen, ga ik het een nacht proberen zonder. Overdag plof ik meerdere keren op mijn bank met een deken over mijn lijf en hoofd. Dan kan ik niet meer. Dat is sowieso nadat ik buiten ben geweest, maar ook na bezigheden thuis. Bijkomen van dingen en starten met iets anders gaan niet in elkaar over zonder pauze. Soms slaap ik, soms maal ik.

Ik schrap dingen van mijn lijstje en voel me schuldig. Negatieve overtuigingen over mezelf winnen aan podium. De coachende versie van mezelf heeft het opgegeven om ertegen in te gaan. ‘Je bent niet lelijk’ is niet aannemelijk. Ik voel me waardeloos en maak alles wat ik deed en doe weg. Als er iets overblijft wat ik kon of kan, denk ik: nou en, dat maakt me toch niet gelukkig of onmisbaar?

Besluiteloosheid

De overgang van theorie naar praktijk in mijn studie (stage zoeken voor de master levenslooppsychologie) speelt hierbij een rol. Onzekerheid over wat er komen gaat is een aardige ramp voor mij. Ik heb me rot gezocht, maar vond niks passends genoeg qua persoonlijkheid en rekening houdend met mijn autisme spectrum stoornis. Het is moeilijk om krachten te benadrukken en niet kwetsbaar te mogen zijn. Rolverwarring met blogger en ervaringsdeskundige zijn, was het gevolg. Mijn ambitie om ervaringsdeskundig psycholoog te worden is even weg. Als je niet helder kan denken. Als de donkere wolken boven je hoofd ook allerlei errors in je hoofd veroorzaken zodat je niet meer weet wat je over een half uur gaat eten. En dan die besluiteloosheid en dat concentratieprobleem, maar die waren er al voor de depressie toen ik constant overprikkeld was.

Een lege batterij

Na mijn diagnose in het autistisch spectrum, ben ik blijven rennen. In therapie besteedde ik er aandacht aan, maar dat integreren in mijn dagelijks leven is een tweede. Ik ben na de diagnose gelijk overgestapt van ervaringsdeskundige dwangmatige (persoonlijkheids)stoornis en dysthymie (chronisch somber) naar ervaringsdeskundige binnen het autistisch spectrum. Ik voelde me ertoe doen en merkte dat ik dingen kon, maar ik blijf opzien tegen dingen, blijf faalangst hebben, doorslaan in perfectionisme en ben na inzet erg moe.

Na mijn diagnose leerde ik steeds meer over mijn krachten en beperkingen en hoe daar rekening mee te houden, maar diep van binnen mocht het er niet zijn. Ik bleef het uiterste van mezelf vragen. Ik moest zoveel mogelijk doen wat iemand zonder autisme ook doet. Ik kon heus wel naast therapie en begeleiding, een rechtszaak starten tegen het UWV en zelfstandig wonen én ook nog vrijwilligerswerk doen, bloggen, studeren, sporten en een sociaal netwerk onderhouden.

Tot ik verhuisde afgelopen december, wat veel van me vroeg ook al was het dat waard. Tot mijn relatie over ging een paar maanden geleden. Tot ik op vakantie ging en te ver buiten mijn comfortzone ging. Dat was het omslagpunt, want bijkomen van de reis mondde uit in een klinische depressie. Zingevingsvragen namen de overhand en ik wilde niks meer dan alles wissen en deed dat ook op bepaalde manieren (zoals Linkedin en twitter met 900 volgers). De batterij was leeg.

Toen wist ik dat het tijd was voor medicatie omdat er fysiek iets doorbroken moest worden. Ik was al een paar maanden gestopt met Wellbutrin omdat ik niet wist of het iets deed. Ik wil niet iets slikken als het niet nodig is. Ik bouw al meer dan tien jaar medicatie op en af. Is dit misschien het punt in mijn leven waarop ik besef dat ik levenslang medicatie moet slikken? Als de bijwerkingen te doen zijn bij deze variant medicatie, overweeg ik het.

Ruimte voor depressie en voor mezelf

De huidige zwaarte, die hopelijk lichter wordt als de antidepressiva beginnen te werken, zet me stil en is dus niet helemaal zinloos. Het is naar en doet me twijfelen aan alles, maar zet me aan het denken over wat mijn plekje is op deze aardbol. Terug naar de basis is de eerste stap om daar achter te komen.

Ik blus al bijna dertig jaar brandjes en wil eens diep naar binnen zoeken naar mijn intuïtie en ik wil mijn diepe negatieve overtuigingen aanpakken. Dat is nooit genoeg gelukt omdat ik in de mallemolen van het leven zat. Ik wil een balans vinden tussen ontspanning en actie, die echt bij mij past, los van alle normen en waarden. Het startpunt is emdr en later mogelijk schematherapie (rekening houdend met autisme).

Ondertussen hou ik het dagelijks leven draaiende. Iedere keer val ik van verbazing van mijn stoel als ik iets gedaan heb zoals het gordijn opendoen of schrijven. Ik moest mijn gedachten ordenen. Deze depressie moest ruimte krijgen. Nu ikzelf nog.

28 gedachten over “Depressie bij autisme”

  1. Kwetsbaar maar met toch veel kracht geschreven Mandy, je komt hier weer uit en dan misschien toch weer een stapje dichterbij jezelf en hoe je zelf verder wilt en kunt na de lange zoektocht die je al achter de rug hebt.

    Heel veel sterkte.
    Liefs, Wil Moggré.

  2. Hoe afschuwelijk herkenbaar 🙁 Ik kamp al mijn hele leven met dysthymie en soms ga ik diep in die neerwaartse spiraal. Ik heb al maanden niks meer kunnen schrijven omdat ik daar te moe voor ben, geen inspiratie om iets op papier te krijgen…overleven binnen mijn eigen kader…knokken om het hoofd boven water te kunnen houden.
    Ik bewonder hoe je dit hebt verwoord hier…en ik weet hoe diep een mens kan gaan en hoe moeilijk dit ook voor de buitenwereld is om te begrijpen.
    Van alle kwalen en beperkingen die ik heb, vind ik een depressie het allerergste want het belemmert mijn hele doen, laten, denken en voelen…
    Sterkte meid, samen sterk zeg ik vaker, al heb je er nu niks aan…

    x

      1. Ik hoop van harte dat je baat zult ervaren bij de antidepressiva…al is het maar om de scherpe kantjes ervan af te halen. Hoe hard je ook knokt, een depressie is niet zomaar even op te lossen en de goed bedoelde adviezen van de omgeving werken ook niet altijd in je voordeel 😉 Ik ervaar het altijd als een eenzame weg door diepe dalen waarbij niets of niemand mij kan helpen. Enkel de moed niet opgeven en weten dat er ook weer een Lichtpuntje in die verte is, helpt mij om door te gaan…
        Ik vind het daarbij goed dat je er openlijk over schrijft/praat, dat doe ik ook…het helpt om in die chaos wat verlichting te krijgen en weten dat je niet de enige bent die door deze diepte heen gaat…
        Hele dikke knuffel x

  3. Ik lees jouw blogs al een tijdje en ben niet zo handig in reacties schrijven maar je hebt het echt “mooi” (misschien een raar woord om te gebruiken hiervoor) omschreven. Ik wil zo toch even zeggen dat ik je heel veel sterkte en positiviteit toe wens. 🌻🍀☺

    Groeten,
    Maarten

  4. Wat naar dat de depressie je zo te pakken heeft 🙁 Het klinkt inderdaad als je érg veel ballen in de lucht probeerde te houden.

    Ik zou je echt aanraden er gebruik van te (blijven) maken als medicatie je helpt. Ik zie het zelf als een zegen als er anti-depressiva zijn die aanslaan, want dat is lang niet bij iedereen zo. In dat geval zou ik ervan profiteren, en proberen het stemmetje te negeren dat zegt dat je het zelf moet doen. Dat medicijnen slikken slecht is, dat het niet hoort of wat dan ook… Je hebt al zoveel jaren geleden, en het is je gegund om het dragelijker te maken. Want het is allemaal al ingewikkeld genoeg!

    En natuurlijk wil je er graag vanaf op het moment dat je je weer beter voelt, maar dat vermindert wel je stabiliteit. Soms lijkt het even niet nodig, maar je bent dan wellicht minder goed bestand tegen bepaalde levens-gebeurtenissen (zoals die je zelf noemde).

    Heel veel sterkte! Ik hoop dat er snel weer wat licht komt.

    1. Dankje Iris 🙂 Het is gewoon zo lastig met psychofarmaca om te zeggen wat het precies oplevert. Plus ben ik nogal gevoelig voor bijwerkingen en niet alleen bij het op- en afbouwen. Het is een langelange zoektocht naar de juiste medicatie, maar ik sta het mezelf gelukkig wel toe inmiddels.

      1. Ja, dat is lastig he…Omdat je stemming sowieso veranderlijk is weet je nooit wat precies waardoor komt. Het kan inderdaad per middel verschillen hoeveel last je hebt van bijwerkingen. Maar die zoektocht komt altijd net op het moment dat je dat er moeilijk bij kan hebben 🙁

        Maar wel fijn dat horen dat je het jezelf inmiddels toestaat, want je verdient het echt om dat steuntje in de rug te mogen gebruiken!

  5. Hoi Mandy,
    Ik wil je heel veel sterkte wensen in deze periode. Voor nu gebroken, maar toch alles zo krachtig kunnen verwoorden. Ik wens je deze kracht ook toe voor je herstel.

  6. Treffende geschreven Mandy! Ik hoop dat jij een weg vindt om je zelfwaardering te vergroten en met je depressies kunt leren dealen, zodat jij de depressie de baas wordt in plaats van vice versa. Een heel lastig en leerzaam proces… succes daarmee!

  7. Dit is niet alleen maar herkenbaar.. Dit is zoveel meer!
    Woord voor woord omschrijf je mijn verleden, mijn heden en mijn struggles. Bijna eng gewoon!
    En dit is zeker niet je enige blog waarbij ik dat denk en ergens doet het me heel erg goed.
    Alhoewel ik tig testen heb gedaan (zowel autisme spectrum als persoonlijkheidstoornissen) heb ik namelijk nooit een diagnose gekregen, alleen een lijstje met symptomen die niet kloppen (zoals agorafobie terwijl ik nooit paniekaanvallen heb of angstig ben! Ik ga voornamelijk niet graag uit huis omdat het zoveel stress oplevert en energie kost), lang verhaal dat eindigt op het feit dat ik altijd ‘pech’ lijkt te hebben met artsen, psychologen ed.
    Alhoewel ik heel veel overeenkomsten zie met autisme (en ook met dwangmatige persoonlijkheidsstoornis) blijft er toch altijd die twijfel en voelt het op één of andere manier onrechtmatig om te zeggen dat ik autisme heb.

    Ik wil je dan ook bedanken dat je zo openhartig je leven en gevoel met ons deelt. Het doet mij echt goed!
    Groetjes Kim

    1. Hey Kim,
      Leuk, dankjewel voor je reactie!
      In de huidige psychiatrie heerst nog steeds vaak het hokjesdenken. En veel hulpverleners hebben nog steeds stereotypes over autisme.
      Als je geen diagnose hebt, maar je wel dingen herkent in autisme, kan je ook die dingen erkennen voor jezelf. Bijvoorbeeld: ik ben gevoelig voor prikkels en moet daarom goed op mijn grenzen letten. Of: ik vind sociaal contact best wel spannend en het kost me energie, dus ik moet het goed doseren. Dan kun je verwoorden wat bij jou hoort en daar ook weer over communiceren met anderen zonder dat je een diagnose hebt.
      En onthoud dat de psychiaters of psychologen die jou zien ook niet alleswetend zijn en dat wat zij zeggen over jou niet de ‘waarheid’ is. Die hebben ook allemaal blinde vlekken.
      Groetjes,
      Mandy

  8. Yo Mandy,
    Erg mooi verwoord. Je verhaal gaat ook over mij en over zovele anderen. Dank dat je dat zo hebt verbeeld.
    Sterkte met alles. Greetinzzz, Robert

  9. Je verhaal komt zo overeen met dat van mij. Die overprikkeling en het maar niet stoppen van nadenken. Het chronisch somber zijn en dan ook nog alles kunnen doen. Wat mij wel hielp is teunisbloem olie! Heel veel research is er gedaan naar autism and evening prime rose oil. Moet je maar even googelen. Bij mij heeft het er echt voor gezorgd dat ik wat rustiger werd en positiever. Ik dacht ik deel het met je misschien heb je er wat aan. Fijne dag en heel erg bedankt dat je zo open je verhaal hebt verteld. Voel ik me minder alleen.

  10. Beste Mandy.

    Je stuk is me precies op het lijf geschreven! Hoe is het toch mogelijk.
    Ik moet nog een heleboel doen en leren om weer tot het “land van de levenden” te behoren.
    Dankjewel voor je verhaal omdat ik nu lees dat ik niet de enige ben.
    Sterkte, veel liefs en succes.

    Groet, Bart.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *