Door: Vincent W.
Voor veel mensen zijn periodes waarin feestdagen vallen erg leuk. Je hebt een extra (paar) dag(en) vrij en kunt even ontspannen. Voor mij kan dat alleen soms een heel andere lading krijgen. Zo’n vrije dag kan veel minder ontspannen zijn dan je in eerste instantie zou denken en juist onrust veroorzaken.
Hoe komt dat?
Ik merk dat ik zelf erg vatbaar ben voor structuur en voorspelbaarheid. Feestdagen schoppen de gemiddelde standaardweek in de war. Er ‘mist’ opeens een dag waardoor ik van de leg kan zijn. Dat kan betekenen dat ik bijvoorbeeld wat kribbig kan zijn of sneller afgeleid. Daardoor vergeet ik klusjes in het huishouden of moet ik toch opeens gaan haasten voor mijn gevoel. Een planning hoeft dan die dag helemaal niet zo strak te zijn. Ik merk dat ik dan uit mijn doen ben en mentaal minder weerbaar. Soms wel een hele week als bijvoorbeeld de maandag er tussenuit valt.
Maar je maakt toch zoveel reisjes?
Ja dat klopt maar dat werkt anders in mijn hoofd. Bij een vakantie/ reisje kan ik een tot op het bot met militaire precisie planning maken. Ik kan voor mijzelf alles dusdanig plannen dat ik genoeg marge heb om weer even te ontspannen. Bij feestdagen heb je verplichtingen of vaste gewoontes die niet altijd aanpasbaar zijn aan wat ik wil.
Denk bijvoorbeeld aan Koningsdag:
- Aanpassingen openbaar vervoer
- Vrijmarkten
- Veel muziek
- Veel kans op overprikkeling
- Veel drukte
- Aangepaste tv programmering
Over het algemeen is er naast dat je de standaard structuur kwijt bent in een week dus ook veel kans op overprikkeling. Je kunt hieraan wel ontkomen maar moet dan de stad ‘ontvluchten’. Dat betekent dat ik dan een bepaalde kant op word gedwongen in mijn plannen. Dat gebrek aan vrijheid voelt soms aardig beklemmend.
Dit onderdeel word beschreven op deze site:
“Veel mensen met het syndroom van Asperger voelen zich aangetrokken tot orde en routine, terwijl verandering in die routines en vaststaande ordes bij sommigen angstaanvallen of irritatie kan veroorzaken. Er zijn er echter ook die juist heel onregelmatig leven en heel moeilijk routines kunnen inbouwen in hun leven.”
Ik ben daarin ook mijn eigen tegenpool. De laatste jaren heb ik steeds beter aan kunnen leren om in onduidelijke situaties als bijvoorbeeld vliegvelden / buitenland wat meer structuur aan te brengen. Vreemd genoeg lukt dit bij feestdagen een stuk lastiger. Die kun je niet altijd volledig plannen zoals je zelf wilt. Denk bijvoorbeeld aan je vaste tv programma’s die er opeens niet zijn. Zo’n klein detail kan mij aardig van slag brengen. Welke plekken kun je het best ontwijken op zo’n dag bijvoorbeeld? Een ontspannen fietsrondje kost dan opeens een stuk meer planning.
Hoe ga jij daar zelf mee om?
- Ontwijk je bewust alle drukte en trek je jezelf terug in je eigen veilige cocon thuis?
- Ga je mee in de drukte / onrust van een feestdag terwijl je weet dat je het je veel energie kan kosten?
Ik heb geen moeite met reizen. Feestdagen als Kerst, verjaardagen vind ik gezellig. Koningsdag en Bevrijdingsdag vind ik minder aangenaam. De drukte bevalt mij niet. Terwijl ik daar op een cultureelfestival als Noorderzon nauwelijks last van heb. Pretparken vind ik ook niet zo leuk. Ik hou ook niet van schreeuwende en jengelende kinderen maar vermaak mij wel tijdens vakantiekampen voor kinderen.
Hoe ik er mee omga? Nou, ik vermijd festivals. Verder ervaar ik weinig last van koningsdag en bevrijdingsdag. Nou is het dan vaak slecht weer, en dus zit ik dan meestal thuis.
Verder ga ik denk ik mee in de onrust. Maar: ik weet pas sinds februari van dit jaar dat ik ASS heb, dus veel kan ik er nog niet over zeggen.
TV: ik kijk weinig tv. Heb daarin sowieso geen routine.
Overprikkeling? Ik heb geen last van sensoriek. Al kan ik mij wel ergeren aan luide gesprekken (al dan niet per telefoon) in het openbaar vervoer. Zeker als het taalgebruik bestaat uit het spotten met ziektes.
Vrijmarkt? Ik hou ook niet van andere markten. In Groningen hebben wij de bloemetjesmarkt. Vreselijk! Dan nog liever het Oktoberfest.
Veel muziek? Ik heb ook een hekel aan housefestivals als Pardigm, Hardstyle in het park etc. Van die muziekfeesten op het plein met van die smartlappen vind ik ook walgelijk.
Voor mij is de opgeklopte emotie lastig mee om te gaan. Van een feestdag wordt nu eenmaal meer verwacht dan van een gewone dag.
Zo had mijn dochtertje een toneelstukje met klasgenootjes ingestudeerd voor de kerstviering, maar werd deze door jongere medeleerlingen verpest zonder dat de juffen hiervan iets zeiden. Door het verschil in verwachting (gezellig samenzijn) en werkelijkheid (teleurstelling) raak ik van slag.
Zulke verschillen treden minder op op een doorsnee dag waarbij verwachtingen minder hoog gespannen zijn.