Door: Mariëlle
Als moeder van twee kinderen, die buiten de lijntjes tekenen, was ik eerst voorstander van ‘passend onderwijs’. Immers, het zou betekenen, dat kinderen naar een reguliere school gaan en daar onderwijs aangeboden krijgen, dat past bij het kind. In het kader van de inclusieve samenleving, zouden daarmee de kinderen een ‘reguliere’ kans krijgen en niet meer speciaal onderwijs hoeven te volgen. Alleen voor de ‘echte’ zorgkinderen, zou speciaal onderwijs nodig blijven. Dat het een ordinaire bezuinigingsmaatregel was, kwam meteen in mijn gedachten op, maar hé! We doen niet moeilijk als het verhaal erbij zo mooi is. Inclusiviteit, geen etiketten meer.
In de uitvoering ging het mis…
De media staan vol van verontruste leerkrachten en ouders, die oververmoeid zijn geraakt van het passend onderwijs; leerkrachten, omdat zij door al die kinderen met een etiket ‘adhd’, ‘autisme’, ‘HB’ of ‘dyslexie’ niet meer toekomen aan het geven van aandacht aan kinderen die wel regulier meekomen. En ouders, omdat zij ervaren, dat hun kind niet de aandacht krijgt die het verdient.
De recente lerarenstakingen in het primair onderwijs, getuigen van de urgentie die zij voelen om problemen aan te pakken. Een hoger salaris zou het vak weer aantrekkelijk maken en door méér leerkrachten, zou het probleem van de werkdruk opgelost worden. Ik gun leerkrachten een goed salaris en minder werkdruk. Maar zijn dat wel de werkelijke problemen? Of is er iets anders aan de hand?
Je kind is het economisch belang
Bekijk het eens vanuit de opgelegde normen. Er is leerplicht, waardoor verplichte winkelnering ontstaat. Je kind moet hoe dan ook naar school, anders krijg je het aan de stok met de leerplichtambtenaar. Een andere norm is die van het gemiddelde. Dat begint al als je met 15 maanden nog steeds kruipt en geen moeite doet om te lopen. Consultatiebureaus organiseren fysiotherapie voor je jonge dreumes en verdienen daar hun brood mee. Of wat als je kind pas wat woorden uitstoot als de gemiddelde leeftijd daarvoor al lang verstreken is? Ook dan worden hulptroepen ingeroepen. En dat allemaal, omdat het gemiddelde laat zien dat net dat ene kind ervan afwijkt. En dat mag niet, want er is een heel systeem opgetuigd om iedereen te laten voldoen aan de norm. Er zit werkgelegenheid in de norm, waardoor je kind een economisch belang dient.
De rest van je jeugd, gaat het precies zo volgens de lijntjes van de norm. Als je op je achtste de tafels niet beheerst, haal je de kerndoelen van groep vijf niet. En als je daarbij ook nog eens moeite hebt met begrijpend lezen, omdat het je interesse (nog) niet heeft, komt de intern begeleider in beeld. En stel, dat je nu ook nog eens ADHD hebt en gewoon een kortere focus op de woordenstroom van je leerkracht? Dan volgt een ‘zorgplan’ om je kind weer in de norm te drukken. En vanaf dat moment is je kind opnieuw de inzet van een economisch systeem van etiketjes en rugzakjes – en dus subsidie – , waardoor het kind zélf niet voldoende wordt gezien.
Gevarieerd onderwijsaanbod
Maar keer het eens om! Stel, dat je de consultatiebureaus negeert. Heb je ooit een kind kruipend op zijn vierde jaar de basisschool in zien komen als het kind niet fysiek gehandicapt is? Nee toch? Ieder kind gaat lopen vroeger of later. Heb je ooit een kind, dat naar een reguliere school gaat, slechts wat klanken horen uitstoten op zijn vierde jaar? Nee toch? Ze zijn allemaal gaan praten, het ene kind iets meer verstaanbaar dan het ander, maar ze práten!
Als we dit nu eens doortrekken naar het hele principe van passend onderwijs… Als je buiten de lijntjes tekent in het onderwijs, moet passend onderwijs ervoor zorgen dat je er weer binnen valt. Maar wat als passend onderwijs nu eens gaat betekenen, dat er passend onderwijs is voor ieder kind zónder de norm te hanteren? Dan zie je kinderen die moeite hebben met rekenen wel de mooiste tekeningen maken of de mooiste verhalen opschrijven. Dan zie je kinderen kritische vragen stellen over nut en noodzaak van topografie nu GPS dat oplost. En je ziet ruimte ontstaan om anders te toetsen; niet op de gemiddelde norm, maar op de ontwikkelingscurve en talentontwikkeling van een individueel kind. En ja, dan heb je heel veel variëteit nodig in je onderwijsaanbod en heel veel expertise onder leerkrachten. Maar dat maakt het onderwijs toch juist weer aantrekkelijk voor nieuwe instromers?
En dat mag wat mij betreft dan heel goed betaald zijn voor de leerkrachten. Maar laat passend onderwijs eerst maar eens afwijken van de norm! Zodat het ieder kind past.
Ik heb altijd al het gevoel dat het basis en middelbaar onderwijs achter lopen op de ontwikkelingen. Mensen met autisme zijn vaker geneigd om hier kritisch over te zijn. Helaas vaak met negatieve gevolgen, want wie wilt er nou een betweter in de klas?
Ander probleem is dat kinderen de neiging hebben om niet op alle vlakken hetzelfde niveau te hebben. VBO niveau voor Alpha vakken en genasium niveau voor Beta vakken in mijn geval. Als gevolg een Mavo advies na de CITO toets. Wie zou mij kunnen vertellen vanuit welk perspectief dit passend is?
Gelukkig komen er steeds meer alternatieven en zijn steeds meer scholen geneigd om voorlichting te krijgen over onderandere autisme. Ik krijg ook niets dan positieve reacties na een bezoek op een school.
Toch ligt het probleem op een schijnbaar niet te bereiken plek, de overheid. Alles massaal, volgens de statestieken, meetbaar en een vakkenpakket die niet up to date is. Waarom? Geld? Ik geloof dat een individuele benadering niet veel meer hoeft te kosten als je het goed in richt. En mocht het meer kosten zou je dat op andere vlakken dubbel en dwars terug verdienen. Hoeveel leerlingen vallen vroeg of laat uit, vaak met psychische problematiek, omdat ze niet passen op school?
Hoi Marvin, ik ben het helemaal met je eens dat een individuele benadering heel goed in te richten is en juist geld oplevert. Maar het vraagt nogal wat van de huidige leerkrachten, die ‘ongeveer’ snappen wat een bepaald etiket betekent, maar niet de ervaring hebben om ermee om te gaan. Het is dus heel wenselijk om kennis over adhd, autisme, dyslexie en HB over te brengen aan scholen door ervaringsdeskundigen. Zoals jij dus ook doet. Het is te makkelijk om een kind met HB uitdagingen te geven, een kind met autisme de rust en een kind met adhd te ontlasten van extra prikkels waar hij/zij op afgaat. In alle etiketten zit zo’n enorme diversiteit, dat het altijd maatwerk is en dat lijken overheid en onderwijs niet te snappen. Zij vervatten alle opgedane kennis in standaarden, die nog steeds niet ieder individueel kind helpen. Ik geloof, dat het nodig is om ouders met kennis, hulpverleners met kennis en vele ervaringsdeskundigen te verbinden aan het onderwijs (en de overheid) als ‘adviseurs’. En dat vraagt om een cultuurverandering in onderwijs, waar het traditioneel zo geregeld is, dat zij de professionals zijn.