Onoprecht toneelspelen

Door: Marielle Brink

In een vorig blog schreef ik over de waarde van authenticiteit en hoe de zoektocht naar authenticiteit door veel mensen wordt doorlopen. Ik schreef, dat autisme dus waarde heeft, omdat mensen met autisme van nature, bij geboorte al, zichzelf zijn. Authentiek dus.

Er is ook een keerzijde aan dit betoog en die ligt in de opvatting van velen over wat ‘normaal’ is of niet. We vinden het normaal, dat je iemand condoleert bij het verlies van een dierbare. We vinden het normaal om ‘sorry’ te zeggen als je iemand pijn hebt gedaan. We vinden het normaal om ‘dank je wel’ te zeggen als je een cadeau krijgt. Wat we stiekem ook normaal vinden, maar nooit zeggen is het volgende: “Het interesseert me niet dat je een dierbare hebt verloren. Ik kende hem/ haar niet en voel er niet zoveel bij”; “Je vindt wel dat ik je pijn heb gedaan, maar ik vind nog steeds dat ik de juiste dingen heb gezegd”; “Ik vind het cadeau niet mooi”.

Veel mensen denken deze gedachten, maar zeggen het niet, omdat we het niet ‘normaal’ vinden om zoiets ‘kouds’ te zeggen. Normaal is dus, dat we elkaar voor de gek houden. Natuurlijk zijn er momenten van intense inleving en medeleven, maar die gaan dan ook ergens over. Dat zijn de momenten, dat je diepe verbinding voelt met iemand anders en zowel in taal als houding en gevoel volledig op elkaar afgestemd bent. Die momenten zijn schaars, dat is namelijk normaal. Het is normaal, dat je niet bij iedereen hetzelfde voelt en het is normaal, dat je twijfels hebt over de inhoud van het gesproken woord of de intentie van een getoond gevoel.

Normaal is niet zo normaal

Toch menen ‘normale’ mensen, dat mensen met autisme zich minder goed inleven of in ieder geval dat zij de inleving minder tonen. Maar mensen met autisme kunnen prima waarnemen, dat jij je rot voelt omdat je kat is overleden. Mensen met autisme, zeker als zij niets met katten hebben, zullen alleen niet zo snel medeleven tonen als zij de kat niet kenden of met jou niet de relatie hebben om gevoelens te delen. Zij zijn dus authentieker in de uiting van hun gevoel en daarmee niet ‘normaal’. Wel oprechter, maar dat lijkt niemand te waarderen.

Onze maatschappij is ingericht op harmonie en het compromis. Conflicten en verschillen van inzicht of gevoel worden getoetst aan wat de ‘gemeenschap’ normaal vindt. Zónder te bedenken, dat die gemeenschap stiekem in het eigen hoofd ook niet zo begaan is met anderen. En dus niet zo normaal is als zij denkt te zijn.

Gekunstelde reacties maken autisme erger

In relatie tot autisme vind ik dit een vervelende omgang met elkaar. Want veel mensen met autisme hebben zichzelf het etiket ook toegeëigend dat zij ‘anders’ zijn. Dat klopt, zij zijn anders in de verwerking en uiting van gevoelens dan anderen, maar niet werkelijk anders als het gaat om inleven of medeleven. Misschien maakt iemand met autisme niet zo snel de koppeling van ‘slecht nieuws’ naar ‘bewust tonen van inleving’ (vaak een empathische truc). En al helemaal niet als die inleving er, net zoals bij mensen zonder autisme, niet altijd is.

Mensen met autisme die vastlopen in hun werk of leven, hebben vaak ‘last’ van het niet kunnen duiden van wat anderen doen en zeggen. Ze horen anderen zeggen, dat het allemaal zo rot is voor weer een ander, maar ze voelen het niet altijd of ze weten niet zo snel hoe er uiting aan te geven. Dus tonen mensen die met hulpverlening geleerd hebben wat normaal is gekunstelde reacties. Mensen met autisme, die zich graag aanpassen aan ‘het normale’ omdat zij denken dat dit hen helpt. Maar het effect is vaak juist tegengesteld: zij ‘tonen’ nu empathie, maar je voelt nog steeds dat het niet helemaal congruent is. Zij zeggen nu ‘gecondoleerd’, maar je voelt, dat het niet gemeend is. En dat geeft meer bodem aan het etiket ‘autisme’ dan gewenst, want nu zie je iemand die gekunsteld een reactie laat zien in een poging ‘normaal’ te zijn. Nu kunnen anderen weer zeggen, dat ‘die autist echt niets voelt’. Etiket en stereotypering weer bevestigd. Vicueuze cirkel weer rond. Autisme weer als ‘erger’ betiteld dan het hoeft te zijn.

Oprecht zijn

Het enige echte verschil is dus, dat mensen zónder autisme iets beter toneel kunnen spelen. Maar is dat nu zo oprecht? Kennelijk ‘kopen’ we het allemaal, terwijl we beter weten. Dus daarom weer terug naar mijn vorige blog. Autisme is ook een vorm van authenticiteit die iedereen, diep in het hart, zou willen hebben.

Er is een uitzondering op bovenstaande. Daar waar je de relatie belangrijk vindt, is het soms goed om onomwonden te zeggen, dat je totaal niet begrijpt wat die ander voelt, maar dat je wel ziet dat de ander ergens door geraakt is. “Ik zie dat je je rot voelt en dat vind ik rot voor jou”, is heel gemeend als je om iemand geeft. En het doet desondanks recht aan je eigen onvermogen om te voelen wat die ander precies voelt. Dit krijgen ‘normale’ mensen ook aangeleerd in trainingen over feedback geven, leiderschap, empathie tonen en al die andere trainingen voor persoonlijke groei.

Maar passen zij dit toe in relaties die er echt toe doen of in iedere relatie? Ik vrees het laatste, maar hoop het eerste, zodat iedereen een beetje oprechter wordt.

Eén gedachte over “Onoprecht toneelspelen”

  1. Helemaal waar. Bij voor mij onbekende mensen (geen relatie hebbend tot) vindt ik het erg maar ik ken de persoon niet dus waarom zou ik me schuldig of rot moeten voelen.Voor mij wordt het dan een feit. We houden elkaar constant voor de gek. Bepaalde zaken horen nu eenmaal bij het leven.

    Persoonlijk denk ik dat de persoon met het verdriet/problemen (om welke reden dan ook) troost zoekt bij en verwacht van een ander om zijn/haar eigen lijden te verlichten/dan wel van zich af te praten. Dan MOETEN we meelevend meepraten. Als je met passie verteld over je hobby (die JIJ intens beleefd) dan wordt je al snel genegeerd als opdringerig. Wees dan eerlijk als NT-er en fake de belangstelling. Net zo-als wij verplicht gedwongen worden medeleven te faken.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *