Stress verminderen

Door: Henri Mandemaker

Iedereen heeft weleens stress. Een bepaalde mate van stress ervaren is zelfs nodig om dingen voor elkaar te krijgen. Maar zowel kinderen als volwassenen met autisme ervaren meer stress, hebben vaker stress en raken hun stress minder goed kwijt dan mensen zonder autisme. Geluiden die je dan hoort van mensen met autisme zijn bijvoorbeeld: ‘Mijn stress is stress die blijft’ of ‘De emmer is dan vol en loopt niet geleidelijk leeg, zoals bij mensen zonder autisme’.

Maar ook steeds meer wetenschappelijk onderzoek op basis van cortisolwaardes wijst erop dat mensen met autisme een hoger stressniveau hebben dan anderen.

Bovendien is het herkennen en erkennen van stress voor mensen met autisme lastig en verschillen de oorzaken waardoor stress ervaren wordt onder mensen mét en zonder autisme. Daardoor kan stress het dagelijks functioneren van mensen met autisme danig in de weg zitten. Zoals in relaties, op het werk of in je vrije tijd. Het is daarom van belang dat mensen met autisme proactief proberen om hun stressniveau te verlagen en hun basisrust te verhogen.

Stress ervaren

Waardoor je stress ervaart verschilt uiteraard van persoon tot persoon. Maar mensen met autisme ervaren relatief vaak stress uit sociale situaties. Bijvoorbeeld uit de rituelen en verplichtingen die de verplichte etentjes met feestdagen met zich meebrengen. Het moeten opnemen van de rol van gastheer of -vrouw kan dan al behoorlijk stressverhogend werken. ‘Verjaardagen, familiefeestjes/familiebezoek en visite zijn voor mij een uitputtingsslag’. Of als jouw collega’s op het werk allemaal een bepaalde verstandhouding met elkaar hebben, maar niet met jou, waardoor je buitengesloten wordt of jezelf niet begrepen voelt. Want communicatie niet begrijpen levert stress op. Andere belangrijke oorzaken zijn de normen en verwachtingen van anderen, veranderingen en tijdsdruk. Omdat het, als je autisme hebt, vaak lastig is om aan te voelen wat er van je wordt verwacht in een bepaalde situatie, betekent dit veel denk- en puzzelwerk. Met het hoofd continu intens bezig zijn met hoe hoort, vreet heel veel energie en geeft veel stress.

Stress verminderen

Alhoewel de redenen waardoor mensen met autisme stress ervaren sterk samenhangen met het autisme zelf, zoals over- en onder prikkelgevoeligheid, het moeilijker aanvoelen van sociale situaties, het nauwkeurig en gedetailleerd willen werken, verschillen de wijzen waarop mensen met autisme stress kunnen verminderen, niet met andere mensen. Zoals bijvoorbeeld: goed plannen in tijd, meer tijd nemen voor het ochtendritueel, het maken van keuzes in activiteiten en bepalen wat je wel en niet doet. Maar ook stressoren wegnemen door anderen, bijvoorbeeld jouw baas of collega’s, uitleggen wat jouw autisme voor jou betekent. En dan afspraken maken. Over de inrichting van je werkplek of over de wijze waarop ze het beste met jou om kunnen gaan. Ook kun je kijken naar waar je rust of energie van krijgt. Zoals bijvoorbeeld van sporten, mediteren/mindfulness, dansen, koken, time-out nemen etc.

Proactief omgaan met stress

Omdat mensen met autisme hun stress bijna niet kwijtraken als ze eenmaal een kritiek punt zijn gepasseerd én ze bovendien stress moeilijk herkennen en erkennen, is het van belang om proactief met het verminderen van stress om te gaan. Met andere woorden: om stress te verminderen hoef je niet te wachten en kan je beter ook niet wachten tot je je kookpunt hebt bereikt. Ga voor jezelf na waar je stress van krijgt. En ga voor jezelf na waar je juist rust of energie van krijgt. Door hier iedere dag mee bezig te zijn en hier jouw evenwicht in te vinden, zal de stress steeds minder je dagelijkse leven kunnen belemmeren. En vergroot je iedere dag je basisrust. En dan zal stress een steeds mindere invloed hebben op je relaties, werk of vrije tijd en het zal je dagelijks leven niet meer verzuren.

3 gedachten over “Stress verminderen”

  1. Goed artikel.
    Alles wat ik hierin lees herken ik en is voor zowaar werkelijkheid.
    Wat ik zie in het artikel is dat het geschreven is met of door iemand met een helikopter zicht,en dat is fantastisch als je dat hebt maar veel mensen met autisme hebben dat niet of nog niet.
    In het laatste stukje, proactief omgaan met stress moet je ook wel buiten je zelf kunnen kijken om te herkennen en te reacten en dus is dat niet voor iedereen te doen.
    Fijn zou het zijn als er dan op een of andere manier iemand met je mee kijkt en kan helpen jezelf beter te leren kennen, want je kan wel weten dat je autisme hebt en dat je er gewoon mee door het leven kan maar juist wanneer het stressen wordt je vaak te laat bent of om welke reden dan ook niet op tijd aan je eigen bel trekt of aan die van je baas of partner om erger te voorkomen .

    1. Het gaat er volgens mij bij pro-actief omgaan met stress om gaan, met name om dat je probeert je basisrust te vergroten door daar dagelijks mee bezig te zijn en niet alleen of pas als je een stressvolle situatie aan ziet komen. Dus door actief bezig te zijn met datgene wat je rust of juist energie geeft. Als je inzicht krijgt in waar je stress van krijgt, dan kan dat helpen om de stressoren te benoemen en te kijken of daar oplossingen voor zijn.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *