Autisme en relaties

Door: Fabienne Hendriks

Deel 1 van een tweeluik

Vaak wordt nog gedacht dat mensen met autisme spectrum stoornissen geen behoefte hebben aan intimiteit, genegenheid of relaties. Het tegendeel is waar, wij hebben wel degelijk behoefte aan liefde, relaties en genegenheid. Wij ervaren en uiten dat alleen op een andere manier. Door gebrek aan wederkerigheid kan het voor een ander overkomen alsof we geen behoefte of interesse hebben in de ander.

Het inlevingsvermogen is beperkt of geheel afwezig en daardoor vergeten wij om ons open te stellen voor de gedachten en gevoelens van de ander. Wij kunnen dit wel, alleen niet spontaan. We moeten er bij nadenken, we moeten ons bewust zijn dat de ander ook gevoelens en gedachten heeft die hij of zij met ons wil delen.

Nadenken voor het maken van contact

Ik probeer zelf altijd om hier rekening mee te houden en de ander ruimte te geven voor het delen van emoties en gedachten. Het is helaas bij mij niet vanzelfsprekend, ik moet er wel bij nadenken dat ik de ander die ruimte geef. Als ik zelf niet overprikkeld ben kan ik daar goed rekening mee houden, ook als ik weet dat het maar voor korte duur is. Bijvoorbeeld op een verjaardag, tijdens koffie drinken met vriendinnen, als iemand even op bezoek komt enz. Ik ben me dan bewust dat ik ruimte moet creëren om de ander ook aan het woord te laten. Ik merk wel dat het mij energie kost. Logisch, want het is voor mij niet vanzelfsprekend. Ik moet alert en aandachtig zijn en dat kost energie. Maar ik kan het dus wel en dat geeft mij de mogelijkheid om vriendschappen te hebben en te houden en om in een relatie te zijn met een partner.

Op dagen dat ik overprikkeld ben en vol zit (dat is helaas vaak), is het erg moeilijk om rekening te houden met een ander. Dan is er gewoon geen ruimte of energie om open te staan voor de gedachten en gevoelens van de ander. En juist dát maakt het zo moeilijk voor mensen met autisme om vriendschappen en relaties in stand te houden. Je zit dan zo overvol met prikkels dat je niet kunt openstaan voor hetgeen een ander voelt en zegt. Niet omdat je dat niet wilt, maar gewoon omdat er geen ruimte meer is om ook te verwerken wat een ander voelt en ervaart.

Communicatie

In een partnerrelatie is communicatie heel belangrijk als je de relatie in stand wilt houden en elkaar wilt begrijpen. Maar communicatie is niet onze sterkste kant, althans niet de mijne. Ik vergeet vaak om dingen door te geven aan mijn man. Niet omdat ik niet wil dat hij het weet, maar omdat ik er gewoon niet bij stilsta dat ik moet communiceren. In mijn hoofd is het duidelijk, dus ik zie dan geen noodzaak om het te delen. Maar juist voor de ander is het soms cruciaal om te weten welke afspraken er gemaakt zijn, wat er bij de dokter is verteld, hoe de behandeling is verlopen, hoe je de dag bent doorgekomen enz.

Als mijn man aan mij vraagt hoe mijn dag is geweest, weet ik vaak niet wat ik moet antwoorden. Welk deel van de dag bedoelt hij? Welke situatie van de dag bedoelt hij? Wil hij weten of nog iemand heeft gebeld? Wil hij weten of ik heb gehuild, moe of gefrustreerd ben? Wil hij weten wat ik precies heb gedaan? Het kunnen zoveel dingen zijn die mijn man wil weten. Als het geen concrete vraag is, antwoord ik niet.

Concrete vragen zijn van groot belang voor mensen met autisme. Bij algemene weten we niet wat de ander wil weten. En in een relatie zijn er juist vaak algemene vragen en dan is het moeilijk om daar een goed antwoord op te geven. Daar moeten wij hard over nadenken, het kost tijd en energie om te achterhalen wat de ander van ons wil horen. Toch is het mogelijk om in een (partner-) relatie samen te communiceren, zeker als de ander weet dat jij autisme hebt.

Tips voor communicatie met mensen met autisme

  • stel concrete en duidelijke vragen
  • geef de ander tijd om na te denken
  • corrigeer jezelf als je merkt dat jouw vraag te algemeen is
  • ga niet zelf aanvullen of invullen dat wekt alleen maar verwarring
  • raak niet gefrustreerd, mensen met autisme hebben gewoon meer tijd nodig en frustratie maakt ons onzeker waardoor we nóg langer moeten nadenken
  • overval mensen met autisme niet met het maken van beslissingen, geef zo ruim mogelijk van te voren aan dat er een besluit moet worden genomen over iets
  • dwaal niet af van het onderwerp, geef duidelijk aan dat het ene onderwerp besproken is alvorens over iets anders te beginnen
  • gebruik duidelijke taal, vermijd zoveel mogelijk sarcasme, woordspelingen, uitdrukkingen en grapjes zeker als het om een serieus onderwerp gaat
  • wanneer mensen met autisme onder druk komen te staan klappen ze vaak dicht, probeer dan ook niet om een antwoord te forceren, we kunnen niet meer helder nadenken en raken nog meer in paniek als er aan ons getrokken wordt

Lees verder in deel 2

Eén gedachte over “Autisme en relaties”

  1. Ik ben er net achter dat mijn partner van 6 jaar autistisch is. Nu ik je heldere lees valt alles op zijn plaats. Ik hou van hem en weet nu meer rekening mee moet houden.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *